Przyznajmy sam akt sporządzenia testamentu jak również jego zawartość są kwestiami mocno wrażliwymi. Tym bardziej wykraczającymi poza strefę dozwolonej ingerencji ze strony opiekunki w kierunku podopiecznego. Z rozmów i doświadczenia osób zatrudnionych w branży okazywało się jednak, że wiele osób po śmierci osoby starszej czuło się pokrzywdzonymi postanowieniami lub brakami regulacji związanymi z podziałem majątku. Dla odbiorców, którzy pragną uniknąć takich sytuacji wygenerowaliśmy kilka porad.

Czym jest testament?

Próbując wskazać czym jest i jak doniosłą rolę pełni omawiany dokument odpowiedzi poszukać trzeba w literze aktualnie obowiązującego prawa. Czym jest bowiem testament definiują przepisy Kodeksu Cywilnego. Mianowicie artykuł 941 Kodeksu Cywilnego wskazuje, że jest to czynność prawna na wypadek śmierci. Tym samym akt ten nabiera swej mocy prawnej dopiero w przypadku śmierci spadkodawcy. Do wyżej wspomnianego momentu testament nie stanowi podstawy prawnej do dochodzenia jakichkolwiek praw bądź obowiązków wynikających z ostaniej woli zmarłego, zaś sama próba ich egzekucji jest w pełni nieuzasadniona. Niewiele jednak osób ma także świadomość, iż testament nakłada również na spadkodawcy obowiązek ściśle określonego jego ustanowienia. Złamanie tychże reguł poskutkować może faktem, iż testament nie nabierze mocy prawnej i przekazanie majątku spadkobiorcom zgodnie z wolą zmarłego będzie niemożliwe. Dla przykładu z reguły wówczas dziedziczą spadkobiercy ustawowi - przede wszystkim dzieci i małżonek. By uniknąć przykrych niespodzianek związanych ze spisaniem testamentu prześledzimy krok po kroku jakich wymogów należy dopełnić.

Możliwe formy spisania testamentu.

Wyróżnić należy dwie główne formy spisania ostaniej woli na wypadek śmierci. Testament bowiem może być sporządzony pisemnie - samodzielnie lub też u notariusza. Zaakcentować należy, że obie są prawnie wiążące i w świetle prawa stanowią dwa równoważne dokumenty. Dotychczasowa praktyka pokazuje jednakże, że zasadniczo testament wygenerowany jako akt notarialny znacznie trudniej jest podważyć. Przyjrzymy się obu tym przypadkom.

Testament sporządzony pisemnie

Aby ów dokument był prawnie wiążący i nie stanowił przedmiotu sporu pomiędzy spadkobiercami uwzględnić należy kilka żelaznych zasad, mianowicie:

• bezwględnie cała zawartość musi być sporządzona w formie pisemnej;
• testament musi zawierać poza własnoręcznym podpisem także datę i miejsce sporządzenia dokumentu jak również wskazać wyraźnie kto jest spadkobiorcą;
• jeżeli jednak spadkobiorców jest więcej niż jeden wskazać należy w jakim stopniu spadkobiorcy obejmują rozdysponowany majątek np. w 1/4 lub 3/4;
• uwaga: testament nie ma za zadanie przekazywać konkretnego majątku, a jedynie jego ułamek - w tym przypadku właściwy jest zapis windykacyjny - który jednakże sporządzony musi być notarialnie;
• pamiętać również należy, iż zapis w tej formie nie jest traktowany jako najbezpieczniejszy, gdyż może zaginąć lub zostać zniszczony (także nieumyślnie).

Testament w formie aktu notarialnego.

Uważany jest jako pewniejsza forma sporządzenia testamentu. Tezę tą potwierdzić może kilka faktów:

• przede wszystkim osoba, którą jest notariusz traktowany w społecznej percepcji jako zawód publicznego zaufania;
• notariusz może służyć radą, wyjaśniać jak również dopilnować by sformułowania użyte w treści testamentu klarownie odzwierciedlały wolę spadkodawcy;
• opłata za sporządzenie omawianego dokumentu w zwykłej formie to zaledwie 50 zł + VAT;
• gwarancją adekwatnego zabezpieczenia przed zniszczeniem czy też zaginięciem jest przechowywanie oryginalnego dokumentu w kancelarii notarialnej, zaś stronom wydawane są wypisy.

Kiedy testament może być nieważny?

Gdy został sporządzony:

- pod wpływem groźby,

- pod wpływem błędu generującego podejrzenie, że gdyby nie wystąpił spadkodawca nie sporządziłby testamentu danej treści,

- w stanie uniemożliwiającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Czy możliwe jest odwołanie testamentu?

Tak. Szerzej opcje związane z taką czynnością opisane są w Kodeksie Cywilnym, a konkretniej w artykule 934. Na jego podstawie spadkodawca może w dowolnym momencie zmieniać poszczególne postanowienia testamentu jak również w skrajnym przypadku unieważnić całą jego treść. Aktu tego dokonać można w następujący sposób: sporządzić  nowy testament, zniszczyć już spisany dokument lub też pozbawić testamentu cech, od którego zależała jego egzekucja i tym samym pozbawić go mocy prawnej. Dodatkowo spadkodawca może wyrazić również wolę, aby odwołać część lub całość jego postanowień. Uwaga: w przypadku spisania nowego dokumentu, gdy nie zaznaczono w treści, iż poprzedni traci moc prawną i w wyniku powstałej kolizji odwołanie dotyczy tylko tych przepisów poprzedniego testamentu, których nie da się pogodzić z treścią nowego testamentu.